Schulden in een huwelijk kunnen tot vervelende situaties leiden, die u eenvoudig kunt voorkomen. Ook als u gehuwd bent in beperkte gemeenschap van goederen, kunnen problemen ontstaan. Die kunt u tegengaan met huwelijkse voorwaarden.
U heeft er vast weleens over gehoord: sinds 1 januari 2018 trouwt u niet meer
automatisch in algehele gemeenschap van goederen, maar in beperkte gemeenschap
van goederen. Dit wordt soms ook wel ten onrechte aangeduid als trouwen ‘onder
huwelijkse voorwaarden’. Dat is niet het geval. Ook nu de beperkte gemeenschap
van goederen geldt, kan het opmaken van huwelijkse voorwaarden nuttig zijn. Onder
huwelijk, echtgenoten en huwelijkse voorwaarden kan in dit artikel ook geregistreerd
partnerschap, partners en partnerschapsvoorwaarden worden verstaan.
Beperkte
gemeenschap van goederen
De
beperkte gemeenschap van goederen houdt kort gezegd in dat de gemeenschap
tussen echtgenoten bestaat uit het voorhuwelijkse gezamenlijke vermogen en het
vermogen dat tijdens het huwelijk wordt opgebouwd, met uitzondering van (onder
meer) verkregen erfenissen en schenkingen. In tegenstelling tot de algehele
gemeenschap van goederen, die tot 1 januari 2018 gold, valt voorhuwelijks
privévermogen niet in de gemeenschap. Dit kan voor mensen een reden zijn om
geen huwelijkse voorwaarden meer op te maken. Toch kan het opmaken van
huwelijkse voorwaarden zinvol zijn voor de bescherming tegen schuldeisers.
Gemeenschapsschulden
en privéschulden
Naast
gezamenlijke, voorhuwelijkse schulden vallen de schulden die tijdens het
huwelijk worden aangegaan in beginsel in de gemeenschap, ongeacht of een
dergelijke schuld door één van de echtgenoten of door beide echtgenoten
gezamenlijk wordt aangegaan. Deze schulden noemen we gemeenschapsschulden. De
wet regelt hierop een aantal uitzonderingen. Eén van deze uitzonderingen
betreft schulden die betrekking hebben op goederen die buiten de gemeenschap
vallen, zoals voorhuwelijks privévermogen van een van de echtgenoten. Privé
blijven tevens de schulden die voor het aangaan van het huwelijk slechts door
één van de echtgenoten zijn aangegaan.
Aansprakelijkheid
en verhaal
Voor
iedere schuld geldt dat degene die een schuld aangaat, de schuldenaar,
aansprakelijk is en tot nakoming kan worden aangesproken. Voor privéschulden klinkt
dit vanzelfsprekend. Voor gemeenschapsschulden kan dit misschien verwarrend
klinken: een schuld kan in de gemeenschap vallen als deze door één van de
echtgenoten is aangegaan, maar toch is slechts deze echtgenoot aansprakelijk. Een
uitzondering geldt voor schulden die zijn aangegaan ten behoeve van de gewone
gang van de huishouding. Daarvoor zijn beide echtgenoten aansprakelijk,
ongeacht wie de schuld is aangegaan.
Los
van de aansprakelijkheid staat echter de mogelijkheid van de schuldeiser om
zich te verhalen. Een schuldeiser kan zich allereerst verhalen op het vermogen
van de aansprakelijke schuldenaar. Voor echtgenoten met een beperkte
gemeenschap van goederen geldt daarnaast een belangrijke regel, namelijk dat een
schuldeiser zich ook kan verhalen op de goederen van de gemeenschap, ongeacht
of het een gemeenschapsschuld of een privéschuld betreft. Deze regel heeft een
belangrijk gevolg, namelijk dat het gezamenlijke vermogen van de echtgenoten
niet zonder meer beschermd is tegen privéschuldeisers van één van de
echtgenoten.
De
wet kent echter een aantal voorzieningen om de positie van echtgenoten ten
opzichte van schuldeisers enigszins te versterken.
Verhaal
privéschulden
Als
een schuldeiser van een privéschuld van één van de echtgenoten verhaal zoekt op
gemeenschapsgoederen, dan heeft de andere echtgenoot allereerst het recht om
privégoederen van de aansprakelijke echtgenoot, de schuldenaar, aan te wijzen
indien die goederen voldoende verhaal kunnen bieden voor het voldoen van de schuld.
Daarnaast
is de verhaalsmogelijkheid van de privéschuldeiser op gemeenschapsgoederen beperkt
tot de helft van de waarde. De andere helft komt aan de andere echtgenoot toe
en valt voortaan buiten de gemeenschap. De echtgenoot heeft twee mogelijkheden
om dit te bewerkstelligen.
De eerste mogelijkheid is dat het gemeenschapsgoed waarop de privéschuldeiser
verhaal zoekt, wordt verkocht, waarna de opbrengst voor de helft naar de
privéschuldeiser gaat en voor de andere helft naar het privévermogen van de
andere echtgenoot. De tweede mogelijkheid is dat de andere echtgenoot het goed
met privégeld overneemt en de helft van de waarde betaalt aan de
privéschuldeiser.
Wordt
een privéschuld toch voldaan met vermogen uit de gemeenschap, dan heeft de
echtgenoot, wiens privéschuld is voldaan, een plicht tot vergoeding tegenover
de gemeenschap.
Huwelijkse
voorwaarden
Het
gemeenschappelijke vermogen van echtgenoten is niet zonder meer beschermd tegen
privéschuldeisers. Hetzelfde geldt voor gemeenschapsschulden. Het privévermogen
is niet volledig beschermd tegen schuldeisers van gemeenschapsschulden.
Door
huwelijkse voorwaarden op te stellen waarin enige gemeenschap van goederen
tussen echtgenoten wordt uitgesloten, is bescherming tegen de in dit artikel
beschreven situaties mogelijk. Met een verrekenbeding kan een (beperkte)
gemeenschap van goederen nagebootst worden. Daardoor kan hetzelfde resultaat
worden bereikt met vorderingsrechten tussen de echtgenoten, en hebben
schuldeisers niet de verhaalsmogelijkheden die zij hebben als de beperkte
gemeenschap van goederen geldt.
Wilt
u meer weten over de beperkte gemeenschap van goederen of over het al dan niet
opstellen van huwelijkse voorwaarden? Aarzel dan niet om contact met ons op te
nemen.