Samenwonen mag dan in de praktijk van alledag hetzelfde worden ervaren als een huwelijk of geregistreerd partnerschap, de juridische en fiscale werkelijkheid is heel anders. Samenwonen is in tegenstelling tot huwelijk en geregistreerd partnerschap niet gebaseerd op een wettelijke regeling. Als samenwoner bent u vrij in de manier waarop u de gevolgen van het samenwonen regelt. Als u de gemaakte afspraken niet schriftelijk heeft vastgelegd, dan moet u het bestaan en de inhoud van die afspraken in een juridische procedure aannemelijk kunnen maken. En dat valt niet altijd mee.
Een veel voorkomende situatie is dat een van de partners, als er kinderen uit de relatie zijn geboren, minder gaat werken en soms helemaal stopt met werken. Als dan na meer of minder jaren de relatie wordt verbroken, kunnen flinke problemen ontstaan. Bijvoorbeeld wanneer de verzorgende partij verdeling van de gezamenlijke woning eist en aanspraak maakt op de helft van de overwaarde. De werkende partner heeft al die tijd de hypotheekrente en premies levensverzekeringen betaald en zal vergoeding van de helft daarvan vragen. Het conflict is daar.
Is er iets te zeggen voor de stelling van de verzorgende partner dat er tijdens het samenwonen sprake was van financiële verwevenheid, mede omdat de keuze voor minder werken en stoppen met werken is gemaakt om voor de kinderen te kunnen zorgen en het huishouden te doen? Is dat een reden om geen rekening te houden met terugbetaling van de helft van de hypotheekrente en premies levensverzekering bij het einde van de relatie? Of kan gesteld worden dat beide partners alleen de woning met elkaar deelden?
Er zijn juridische gronden om te stellen dat de verzorgende partner in deze situatie verplicht is om de helft van de hypotheekrente en premies levensverzekering te betalen. Minder werken en stoppen met werken is een eigen keuze van de verzorgende partner die daar ook zelf het risico van draagt. De verzorgende partner had moeten zorgen dat er hierover duidelijke afspraken zouden zijn gemaakt en vastgelegd.
De Hoge Raad heeft zich inmiddels over een dergelijke situatie uitgesproken. Bij de vraag of en welke afspraken beide partners onderling hebben gemaakt over de hypotheekrente en premies levensverzekering, is relevant wat beide partners over en weer redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. In de rechtspraktijk heeft dat het Haviltex-criterium. Dat betekent dat alle omstandigheden van belang zijn. Daaronder valt ook de vraag of de werkende partner hypotheekrente en premies levensverzekering heeft betaald om aan een “natuurlijke verbintenis” ten opzichte van zijn partner te voldoen.
De Hoge Raad stelt vast dat het er om gaat of beide partners zich hebben gedragen in overeenstemming met de afspraken die zij – stilzwijgend – met elkaar hebben gemaakt en de feitelijk gegroeide taakverdeling. Dat is een vraag die niet door de Hoge Raad wordt beantwoord, maar door een Gerechtshof zal moeten worden vastgesteld in een zaak die op dit onderdeel gaande is. Met nog steeds de nodige onzekerheid voor beide partners.
Hoe dan ook, duidelijk is dat het schriftelijk vastleggen van afspraken in een samenlevingscontract problemen en procedures kan voorkomen.
Wilt u meer weten over samenlevingscontracten? Bel ons of neem contact met ons op via het contactformulier op deze website.