Als je iets wilt nalaten aan een bepaald persoon dan kan dat door een legaat op te nemen in een testament. Het kan bijvoorbeeld gaan om het nalaten van geld, onroerend goed, kunstwerken, een verzameling, een huisdier, of andere waardevolle bezittingen. Bij het legateren van een bedrag kan dat een vast bedrag zijn of een variabel geldbedrag waarvan de exacte grootte nog moet worden vastgesteld. Bijvoorbeeld 10% van de nalatenschap.
Legaten kunnen zowel aan natuurlijke personen (zoals familieleden of vrienden) als aan rechtspersonen (zoals stichtingen of verenigingen) worden toegekend. Een legaat komt ten laste van de gezamenlijke erfgenamen, tenzij in het testament is bepaald dat de verplichting rust op een bepaalde erfgenaam of legataris. Legaten worden als eerste uit de erfenis betaald voordat de rest van de bezittingen worden verdeeld onder de erfgenamen. Een erfgenaam kan ook tevens legataris zijn.
Waar moet een legataris rekening mee houden?
In ieder geval heeft de legataris het recht om het legaat te aanvaarden of te weigeren. Met de aanvaarding ontstaat het recht op afgifte van het goed of uitkering van het bedrag. Een legaat van een geldsom wordt zes maanden na het overlijden opeisbaar, tenzij in het testament anders is bepaald. Voor andere legaten geldt dat de afgifte of vordering in beginsel direct opeisbaar is. De termijn voor opeisbaarheid van een bedrag is overigens geen fatale termijn. Als uitbetaling van het bedrag niet gebeurd dient een ingebrekestelling te worden gedaan voordat sprake is van een verzuimsituatie.
Ook een legataris moet er rekening mee houden dat hij, net als een erfgenaam, mogelijk erfbelasting moet betalen over hetgeen is geërfd. In het testament kan bepaald zijn dat de erfbelasting niet voor rekening van de legataris moet komen, maar dat de erfgenamen de belasting betalen.
Het kan ook voorkomen dat het gelegateerde goed er niet meer is. Misschien is het al voor het overlijden weggegeven, verkocht of vergaan. Degene die het testament heeft opgesteld, mag zolang hij of zij nog leeft zelf beslissen of het betreffende goed alvast aan een ander wordt gegeven of bijvoorbeeld wordt verkocht. In dat geval is het legaat vervallen en krijgt de legataris niets, er is dus geen sprake van dat er bijvoorbeeld een vervangende waarde moet worden gegeven.
Ook is het mogelijk dat uit het testament is af te leiden dat de testateur het legaat niettemin heeft gewild. De erfgenamen zullen zich dan moeten inspannen om het goed te verwerven. Als dat dat niet lukt of slechts tegen een onevenredig grote opoffering zullen de erfgenamen de waarde van het gelegateerde goed toch moeten uitkeren.
Plaatsvervulling
Het kan ook zo zijn dat het legaat er nog wel is, maar dat degene aan wie is gelegateerd bijvoorbeeld niet meer in leven is. In dat geval hoort het gelegateerde bij de nalatenschap en komt het aan de erfgenamen toe.
De mogelijke uitzondering daarop is dat in het testament is bepaald dat het een legaat met plaatsvervulling is. Plaatsvervulling houdt in dat iemand de plaats opvult van een legataris die er niet meer is of die niet meer kan erven. Er zijn meerdere situaties waarin er plaatsvervulling mogelijk, afhankelijk van wat er in het testament is bepaald kan plaatsvervulling plaats hebben wanneer een legataris is overleden, maar ook wanneer een legataris onwaardig is of het legaat verwerpt.
Tenslotte kan aan de rechter worden verzocht een legaat te wijzigen of geheel of gedeeltelijk op te heffen op grond van onvoorziene omstandigheden. Naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid kan de ongewijzigde instandhouding van het legaat niet verwacht kan worden. Het moet wel gaan om onvoorziene omstandigheden die zich na het overlijden van erflater hebben voorgedaan. Bij de wijziging of opheffing kijkt de rechter zoveel als mogelijk naar de bedoeling van de testateur.
Wilt u dat wij u helpen bij het opstellen van een bij u passend testament? Bel ons voor het maken van een afspraak waarin de mogelijkheden en de beperkingen nader kunnen worden besproken.