Bijna iedereen weet wel ongeveer wat een samenlevingsovereenkomst is: een overeenkomst waarin men financiële afspraken maakt met iemand waarmee een gemeenschappelijke huishouding wordt gevoerd. Meestal wordt zo’n contract door twee personen met elkaar gesloten, maar er kunnen ook situaties zijn waarin meer dan twee personen een samenlevingsovereenkomst sluiten. Er hoeft overigens ook niet altijd sprake te zijn van een liefdesrelatie, men kan ook als huisgenoten een gemeenschappelijke huishouding voeren. Bijvoorbeeld een samenlevingsovereenkomst tussen een broer en zus is ook mogelijk.
In Nederland kan iemand maar met één partner tegelijk getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben. Wat wel kan, is dat iemand die getrouwd is of geregistreerd als partner samenwoont en een samenlevingsovereenkomst sluit met een andere persoon. Dit klinkt op het eerste gezicht heel gek, maar stel u eens voor dat iemand getrouwd is en diens echtgenoot is door een ongeluk een “kasplantje” geworden of is heel erg dement en wordt permanent in een verpleeghuis verzorgd. Soms wil men dan wegens emotionele redenen niet scheiden, maar het leven gaat wel verder.
Stel dat die persoon weer iemand tegenkomt en een nieuwe relatie aangaat. Wil men verder gaan in die relatie maar niet scheiden, dan is een huwelijk of geregistreerd partnerschap met de nieuwe partner dus niet mogelijk. Een samenlevingsovereenkomst wèl. Er zijn dan enkele zaken om goed over na te denken, bijvoorbeeld: als iemand in gemeenschap van goederen is getrouwd blijft deze bestaan, ondanks dat hij/zij feitelijk niet meer samen is met de echtgenoot.
Dat betekent dat het eigen vermogen en het vermogen dat samen met de nieuwe partner wordt opgebouwd, in die gemeenschap van goederen valt. Dat kan voor lastige situaties zorgen. Dit zou voorkomen kunnen worden door de gemeenschap van goederen om te zetten in huwelijksvoorwaarden, maar dan moet de echtgenoot medewerking verlenen. Het invoeren van huwelijksvoorwaarden is feitelijk onmogelijk geworden als de echtgenoot niet meer daartoe in staat is, dat wil zeggen dat deze niet meer voldoende wilsbekwaam is.
Een ander aandachtspunt is de belasting. Volgens de belastingwetgeving kan men maar één fiscale partner hebben. Als iemand getrouwd is of geregistreerd als partner, dan is de echtgenoot/geregistreerd partner automatisch de (enige) fiscale partner. Aan die kwalificatie zijn allerlei fiscale gevolgen en voordelen verbonden, die de nieuwe partner dan dus niet kan hebben. Ook is het belangrijk na te denken over de vererving van het vermogen bij overlijden. Wat erft de echtgenoot en wat de nieuwe partner? En (indien van toepassing) de kinderen? Het is dan ook verstandig om een testament te maken, waarin deze zaken geregeld worden.
Hoewel het op het eerste gezicht een beetje gek klinkt, kan het dus best voorkomen dat iemand een samenlevingsovereenkomst sluit met iemand die getrouwd of geregistreerd als partner is. Er ontstaat dan wel een complexe situatie. Laat u zich goed voorlichten over de juridische en fiscale gevolgen en mogelijkheden. Wij bekijken graag samen met u welke regelingen het beste passen bij uw wensen en omstandigheden.