Beneficiaire aanvaarding en vereffening

Het komt regelmatig voor dat een nalatenschap een negatief saldo heeft. Dat wil zeggen dat er meer schulden zijn dan bezittingen.
Ook komt het voor dat er twijfel of te weinig zekerheid bestaat over de omvang van een nalatenschap. In die gevallen kan een erfgenaam besluiten om de nalatenschap toch wel te aanvaarden. Dit wordt dan meestal geen zuivere aanvaarding, want dan is de erfgenaam ook persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de erflater. De erfgenaam zal in een dergelijk geval beneficiair aanvaarden. Deze wijze van aanvaarding vindt plaats door het uitbrengen van een verklaring door de erfgenaam bij de rechtbank.

Ingeval van beneficiaire aanvaarding (ook wel aanvaarden ‘onder het voorrecht van boedelbeschrijving’ genoemd) kent de wet zijn eigen regels die strikt moeten worden nageleefd, wil de erfgenaam niet het risico lopen toch volledig aansprakelijk te zijn voor de schulden. Dit wordt de wettelijke vereffening genoemd.
Deze regels zijn onder meer de volgende.

  1. Er moet een boedelbeschrijving (beschrijving van de bezittingen en schulden) worden opgemaakt en als blijkt dat het saldo van de nalatenschap negatief is, moet dat worden gemeld aan de kantonrechter.
  2. Schuldeisers moeten in het openbaar (door een advertentie in een landelijk dagblad) worden opgeroepen.
  3. Er moet een lijst met bekende vorderingen worden gedeponeerd.
  4. Goederen van de nalatenschap moeten worden verkocht om daarmee de schuldeisers te kunnen voldoen.
  5. Aan het einde van de vereffening moet aan de erfgenamen rekening en verantwoording worden afgelegd.
  6. Er moet een zogenaamde uitdelingslijst worden opgesteld waaruit blijkt welke schuldeisers betaald kunnen worden en hoeveel zij dan ontvangen. Uitkeringen volgens deze uitkeringslijst dienen tot slot te worden gedaan.
De regels 2 tot en met 6 moeten alleen dan worden nageleefd, als de rechter dit uitdrukkelijk heeft bepaald.

Onder omstandigheden hoeven deze formele regels niet te worden nageleefd:

  1. als er een executeur is die kán verklaren dat het saldo van de nalatenschap positief is;
  2. als de wettelijke verdeling van toepassing is (en de echtgenoot van de overledene zuiver heeft aanvaard).
Bovendien kan de rechter op verzoek ontheffing verlenen om deze formele regels na te leven. De wettelijk vertegenwoordiger van een erfgenaam kan dit verzoeken als het saldo van de nalatenschap positief is. Als de waarde van de nalatenschap zeer gering is, kan de rechter op verzoek opheffing van de wettelijke vereffening bevelen.

In de wet staat dat de erfgenamen hun bevoegdheden als vereffenaars van de beneficiair aanvaarde nalatenschap tezamen moeten uitoefenen. Gewoon onderhoud en daden tot behoud van de goederen, en in het algemeen daden die geen uitstel kunnen lijden, kunnen door ieder van de erfgenamen zo nodig zelfstandig worden verricht.

Als sprake is van onenigheid tussen de erfgenamen over de samenstelling van de nalatenschap (verdwenen geld; verzwegen geld in het buitenland; schenkingen bij leven enz.), of de afwikkeling van de nalatenschap en het de erfgenamen als vereffenaars dus niet lukt om de nalatenschap gezamenlijk te vereffenen, moet de rechtbank worden verzocht om een (professionele) vereffenaar te benoemen, zodat deze knopen kan doorhakken.
Deze door de rechtbank benoemde vereffenaar heeft verregaande bevoegdheden, ook in geval van erfgenamen die niet bereid zijn mee te werken. De vereffenaar moet wel met de erfgenaam in overleg treden over de goederen die voor de betaling van de schulden van de nalatenschap te gelde moeten worden gemaakt en over de wijze waarop dat moet gebeuren, maar de vereffenaar kan de goederen van de nalatenschap na dit overleg wel zelf verkopen en leveren. Als de erfgenamen het niet eens zijn met de voorgenomen handelwijze van de vereffenaar, dienen zij de gelegenheid te krijgen om de beslissing van de rechter in te roepen. Doen zij dat niet, dan staat het de vereffenaar vrij te handelen.

De vereffening leidt er zo toe dat de nalatenschap door een onafhankelijke vereffenaar op een professionele wijze wordt vereffend. Vereffening van een nalatenschap door een notaris is de manier bij uitstek om stagnatie bij de afwikkeling van een nalatenschap te voorkomen.
De notaris is in staat de belangen van alle betrokken te behartigen en daarbij knopen door te hakken om het proces van de vereffening niet te lang te laten duren.

Wilt u meer informatie over het vorenstaande? Neem dan contact op met ons kantoor, wij helpen u graag verder om uw zaken goed te regelen.