Na het overlijden van iemand zal de nalatenschap afgewikkeld moeten worden.
De
eerste vraag die beantwoord moet worden bij een overlijden is wie de erfgenamen
zijn. Als de overledene een testament heeft gemaakt, dan staat in dat testament
wie de erfgenamen zijn. In het Centraal Testamentregister kan worden
gecontroleerd of er een testament is. Is er geen testament, dan wijst de wet de
erfgenamen aan. De erfgenamen zullen moeten beslissen of zij de nalatenschap
willen aanvaarden. Iedere erfgenaam heeft de keus tussen zuiver aanvaarden,
beneficiair aanvaarden, of verwerping van de nalatenschap.
Erfgenamen
bekend
Als
de erfgenamen de nalatenschap zuiver aanvaarden, beschikken zij samen over de
erfenis. Dit betekent dat zij alleen gezamenlijk het recht hebben om
beschikkingshandelingen te verrichten. Dat zijn handelingen om bijvoorbeeld
bankrekeningen te blokkeren of belangrijke documenten te ondertekenen (zoals
voor de verkoop van een woning).
Dit
gezamenlijk handelen is niet altijd praktisch als er veel erfgenamen zijn.
Daarom kunnen de erfgenamen een gevolmachtigde aanwijzen die deze handelingen
namens de erfgenamen mag doen. Een gevolmachtigde is meestal één van de
erfgenamen die namens alle andere erfgenamen mag optreden, maar kan ook een
andere persoon zijn zoals bijvoorbeeld de notaris.
De
overledene kan voorts in zijn testament al een executeur hebben benoemd en ook
die persoon hoeft niet per se een erfgenaam te zijn, maar mag ook de notaris
zijn.
Als
de nalatenschap door één of meer erfgenamen beneficiair is aanvaard zal de
nalatenschap in principe vereffend moeten worden volgens de regels van de wet,
zodat de nalatenschap uiteindelijk verdeeld kan worden, nadat geïnventariseerd
is waaruit de nalatenschap bestaat (bezittingen en schulden), de bezittingen
voor zover mogelijk zijn verkocht en alle schuldeisers zijn betaald. In principe
zijn alle erfgenamen gezamenlijk de vereffenaars. Als de vereffenaars het
onderling niet eens kunnen worden kan de rechter een vereffenaar benoemen die
moet gaan afwikkelen.
Om
duidelijk te maken (voor bijvoorbeeld de bank) wie de erfgenamen zijn, wordt
door de notaris een verklaring van erfrecht opgesteld, daarin staat ook wie
gevolmachtigde is of wie de executeur is.
Geen
erfgenamen bekend
Maar
wat nu als er op het eerste gezicht helemaal geen erfgenamen kunnen worden
gevonden? Kun je de nalatenschap dan wel beheren? De kantonrechter heeft hierover
onlangs een uitspraak gedaan.
Een
alleenstaand persoon was zonder het maken van een testament overleden. Een
notariskantoor heeft vervolgens een erfgenamenonderzoek aangevraagd bij het
Centraal Bureau voor de Genealogie, maar dit onderzoek is door de uitbraak van
het coronavirus stopgezet. Het zou dus nog wel even gaan duren voordat een
verklaring van erfrecht kon worden afgegeven.
In
het Burgerlijk Wetboek is de mogelijkheid opgenomen voor een belanghebbende om
een verzoek in te dienen bij de kantonrechter om maatregelen voor te schrijven
die in het belang zijn van de afwikkeling van de nalatenschap.
Binnen
twee werkdagen had de kantonrechter het verzoek afgehandeld, juist omdat nu
onduidelijk was wie de erfgenamen zijn en door de coronamaatregelen het ook
onduidelijk was wanneer het erfgenamenonderzoek kon worden afgerond.
De
kantonrechter kon in dit geval, zolang de nalatenschap niet door alle
erfgenamen was aanvaard, de maatregelen voorschrijven die hij tot behoud van de
nalatenschapsgoederen nodig vond. De kantonrechter vond in deze situatie dat de
nodige spoedmaatregelen tot behoud van de goederen van de nalatenschap moesten
worden genomen, en dat daarom niet gewacht kan worden totdat het erfgenamenonderzoek
helemaal was afgerond. De kosten voor de nalatenschap zouden als er niets werd
geregeld immers ook alleen maar verder oplopen; de verkoop van de
effectenportefeuille werd ook toegestaan omdat door de coronacrisis de waarde
sterk aan het dalen was.
De
kantonrechter wees de notaris aan als tijdelijk beheerder van de goederen van
nalatenschap totdat de erfgenamen bekend zullen zijn en zij de nalatenschap
hebben aanvaard.
Testament
maken
In
de situatie zoals hiervoor beschreven en de kantonrechter er aan te pas moest
komen, is het aan te raden om als erflater de vererving zelf te regelen. Maak een
testament en wijs daarin voor u bekende erfgenamen aan, zeker als ook u niet
helemaal duidelijk is wie uw wettige erfgenamen zijn. Dit doet zich vooral voor
als u een grote familie heeft en veel neven en nichten, al dan niet in het
buitenland woonachtig, wettelijk gezien de wettelijke erfgenamen zijn. Het
bezit zal door de wettelijke vererving ook over vele erfgenamen gedeeld moeten
gaan worden, zodat er soms substantieel per persoon niet meer veel te erven
valt.
Wilt u een testament maken of er meer
over weten? Bel ons voor het maken van een afspraak.